آموزش دستور زبان اوستایی، درس سوم

درس گذشته ما با دو گروه ستاکهای موجود در اوستا (پایان یافته به صامت و پایان یافته به مصوت) آشنا شدیم و نیز گفتیم که هریک از این ستاکها در سه جنس مفرد، مذکر، خنثی و نیز سه شمار مفرد، مثنی، جمع و 8 حالت (نهادی، رایی، بایی، برایی، ازی، دری، وابستگی و ندایی) صرف می شوند.

در این قسمت صرف ستاکهای پایان یافته به a که نشان دهندۀ جنس مذکر و خنثی می باشند را می آوریم. آنچه در اینجا آمده پایانه هایی است که پس از برداشتن مصوت پایانی (در این قسمت a) و افزوده شدن به قسمت باقیمانده شمار و حالت آن را در جمله می رسانند.

مفرد

نهادی -ō

رایی -əm

بایی -a ( در گاتها گاه بصورت -ā نیز می آید همچنین در اوستای متأخر اگر حرف پیش از a پایانی ستاک y باشد ترکیب ya در واژگانی که بیش از یک بخش (هجا) دارند بصورت e دیده می شود برای نمونه x^vaēpaiϑya (با خود) که در اوستای متأخر بصورت x^vaēpaiϑe دیده می شود.)

برایی āi

ازی āt

وابستگی ahe (در اوستای متأخرگاه ehe ) و ahyā (در گاتها)

دری e (در گاتها ē)، ōi

ندایی a

مثنی

نهادی، رایی، ندایی a (در برخی موارد ō مانند yaskō دو بیماری)

بایی، برایی، ازی aēibya

وابستگی ayā̊

دری ayō

جمع

نهادی، ندایی a,ō ( گاه بصورت ā̊ مانند amə�̣ā̊)

راییą (در گاتها گاه بصورت ə̄ng دیده می شود)

بایی āi�

برایی، ازی aēibyo (در گاتها گاه بصورت ōibyo آمده است)

وابستگی ana̢m، āna̢m (گاه n حذف می شود)

دری aē�u

#نکته

اگر ستاک مورد نظر خنثی باشد در موارد زیر با صرف ستاکهای مذکر تفاوت دارد.

مفرد

نهادی، رایی، ندایی əm

مثنی

نهادی، رایی، ندایی e

جمع

نهادی، رایی، ندایی a ، ā̊

حال به ستاکهای صرف شدۀ زیر توجه نمایید.

aspō اسب (مذکر)                                                            ahura ای اهورا (مذکر)

haoməm هوم را (مذکر)                                       raiϑya در گردونه (مذکر)

Yasna با یزش (با قربانی) (مذکر)                            vāstryehe مال کشاورز (مذکر)

zaraϑu�trāt از زرتشت (مذکر)                             vīra دو مرد ، دو مرد را، ای دو مرد(مذکر)

vīrāi برای مرد (مذکر)                                                       gao�̣aēibya با دو گوش (مذکر) (این واژه دراوستای متأخر موردی است که بصورت gao�̣aiβe آمده)

zastayō در دو بازو (مذکر)                                                vīrayā̊ مال دو مرد(مذکر)

daēva دیوان (مذکر)                                                        yaϑnanąm� مال رفتارها (خنثی)

ma�yə̄ng میرندگان را، مردمان را(مذکر)                   vastrəm جامه، جامه را (خنثی)

haŋuhrəne (خنثی) دو آرواره، دو آرواره را             vastra جامه ها، جامه ها را (خنثی)

#نکته

همانگونه که در اینجا دیده می شود برخی از حالتها و شمارها با حالات و شمار دیگر مشترکند که این یکی از سختی ها در ترجمه دقیق اوستا می باشد و این یکی از دلایلی است که باعث تفاوت در ترجمه پژوهشگران اوستا می گردد.

◙تمرین

واژه ahura �اهورا� (مذکر) و nmana �خانه� (خنثی) را در سه شمار و هشت حالت صرف نمایید.

♪ خوانش مصوت ā̊ بصورت ā�آ� می باشد با ابن تفاوت که لبها مانند زمانی که صدای اُ از آن خارج می شود کمی گرد می شود.

خوانش مصوتą بصورت خیشومی (تو دماغی) از صدای ا، آ شبیه an فرانسوی ولی کمی خفیف تر می باشد.

پنجشنبه 19 خرداد 1390 - 9:01:08 AM